axplusb.pl

Fizyka

❚ Korepetycje z matematyki i fizyki dla uczniów szkół podstawowych klas IV – VIII.

❚ Dojazd do ucznia na terenie Krakowa (+Kryspinów+Liszki+Jeziorzany).
Cena: 100zł / 1h lub 150zł / 2h.

❚ W razie potrzeby możliwość korepetycji przez internet, podczas których korzystam z tabletu graficznego i tablicy online, na której możemy równocześnie pisać.
Cena: 60zł / h.

❚ Zakres materiału według podstawy programowej na rok szkolny 2024/2025:

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20240000996

(fizyka dla klas VII–VIII: str. 173)

+ I. Wymagania przekrojowe.
- 1. Wyodrębnianie z tekstów, tabel, diagramów lub wykresów, rysunków schematycznych lub blokowych informacji kluczowych dla opisywanego zjawiska bądź problemu; ilustrowanie ich w różnych postaciach.
- 2. Wyodrębnianie zjawiska z kontekstu, nazywanie go oraz wskazywanie czynników istotnych i nieistotnych dla jego przebiegu.
- 3. Przeprowadzanie wybranych obserwacji, pomiarów i doświadczeń na podstawie ich opisów.
- 4. Opis przebiegu doświadczenia lub pokazu; wyróżnienie kluczowych kroków i sposobu postępowania oraz wskazanie roli użytych przyrządów.
- 5. Posługiwanie się pojęciem niepewności pomiarowej; zapisywanie wyniku pomiaru wraz z jego jednostką, oraz z uwzględnieniem informacji o niepewności.
- 6. Przeprowadzanie obliczeń i zapis wyniku zaokrąglonego do zadanej liczby cyfr znaczących.
- 7. Przeliczanie wielokrotności i podwielokrotności (mikro-, mili-, centy-, hekto-, kilo-, mega).
- 8. Rozpoznawanie zależności rosnącej bądź malejącej na podstawie danych z tabeli lub na podstawie wykresu; rozpoznawanie proporcjonalności prostej na podstawie wykresu.
- 9. Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa podczas wykonywania obserwacji, pomiarów i doświadczeń.
+ II. Ruch i siły.
- 1. Opis i wskazywanie przykładów względności ruchu.
- 2. Rozróżnianie pojęcia toru i drogi.
- 3. Przeliczanie jednostek czasu (sekunda, minuta, godzina).
- 4. Posługiwanie się pojęciem prędkości do opisu ruchu prostoliniowego; obliczanie jej wartości i przeliczanie jej jednostki; stosowanie do obliczeń związku prędkości z drogą i czasem, w którym została przebyta.
- 5. Umiejętność nazwania ruchem jednostajnym ruchu, w którym droga przebyta w jednostkowych przedziałach czasu jest stała.
- 6. Wyznaczanie wartości prędkości i drogi z wykresów zależności prędkości i drogi od czasu dla ruchu prostoliniowego odcinkami jednostajnego oraz rysowanie tych wykresów na podstawie podanych informacji.
- 7. Umiejętność nazywania ruchem jednostajnie przyspieszonym ruchu, w którym wartość prędkości rośnie w jednostkowych przedziałach czasu o tę samą wartość, a ruchem jednostajnie opóźnionym – ruchu, w którym wartość prędkości maleje w jednostkowych przedziałach czasu o tę samą wartość.
- 8. Posługiwanie się pojęciem przyspieszenia do opisu ruchu prostoliniowego jednostajnie przyspieszonego i jednostajnie opóźnionego; wyznacznie wartości przyspieszenia wraz z jednostką; stosowanie do obliczeń związku przyspieszenia ze zmianą prędkości i czasem, w którym ta zmiana nastąpiła (\(\Delta v=a\cdot \Delta t\)).
- 9. (Wymaganie fakultatywne.) Wyznaczanie zmiany prędkości i przyspieszenia z wykresów zależności prędkości od czasu dla ruchu prostoliniowego jednostajnie zmiennego (przyspieszonego lub opóźnionego).
- 10. Stosowanie pojęcia siły jako wielkości opisującej oddziaływanie na ciało, uwzględnianie wektorowego charakteru siły – wskazywanie wartości, kierunku i zwrotu wektora siły oraz ciała, do którego przyłożona jest siła; posługiwanie się jednostką siły.
- 11. Rozpoznawanie i nazywanie sił, podawanie ich przykładów w różnych sytuacjach praktycznych (siły: ciężkości, nacisku, sprężystości, oporów ruchu).
- 12. Wyznaczanie i rysowanie siły wypadkowej dla sił o jednakowych kierunkach; opisywanie i rysowanie sił, które się równoważą.
- 13. Opis wzajemnego oddziaływania ciał, posługując się trzecią zasadą dynamiki.
- 14. Analizowanie zachowania się ciał na podstawie pierwszej zasady dynamiki.
- 15. Posługiwanie się pojęciem masy i znajomość jej związku z bezwładnością ciała; analiza zachowania się ciał na podstawie drugiej zasady dynamiki i stosowanie do obliczeń związku między siłą wypadkową i masą a przyspieszeniem.
- 16. Opisywanie spadku swobodnego (bez oporów ruchu) jako przykładu ruchu jednostajnie przyspieszonego pod wpływem siły grawitacji, z przyspieszeniem niezależnym od masy ciała.
- 17. Posługiwanie się pojęciem siły ciężkości; stosowanie do obliczeń związku między siłą ciężkości, masą i przyspieszeniem grawitacyjnym.
- Doświadczalnie:
  a) ilustrowanie: I, II, III zasady dynamiki.
  b) wyznaczanie prędkości z pomiaru czasu i drogi z użyciem przyrządów analogowych lub cyfrowych bądź oprogramowania do pomiarów na obrazach wideo.
  c) wyznaczanie wartości siły za pomocą siłomierza albo wagi analogowej lub cyfrowej.
+ III. Energia.
- 1. Posługiwanie się pojęciem pracy mechanicznej wraz z jej jednostką; stosowanie do obliczeń związku pracy z siłą i drogą, na jakiej została wykonana.
- 2. Posługiwanie się pojęciem mocy wraz z jej jednostką; stosowanie do obliczeń związku mocy z pracą i czasem, w którym została wykonana.
- 3. Posługiwanie się pojęciem energii kinetycznej, potencjalnej grawitacji i potencjalnej sprężystości; opisywanie wykonanej pracy jako zmiany energii.
- 4. Wyznaczanie zmiany grawitacyjnej energii potencjalnej oraz energii kinetycznej.
- 5. Wykorzystywanie zasady zachowania energii do opisu zjawisk.
+ IV. Zjawiska cieplne.
- 1. Posługiwanie się pojęciem temperatury; rozpoznawanie, że ciała o równej temperaturze pozostają w stanie równowagi termicznej.
- 2. Posługiwanie się skalami temperatur (Celsjusza, Kelvina); przeliczanie temperatury w skali Celsjusza na temperaturę w skali Kelvina i odwrotnie.
- 3. Umiejętność wskazania, że energię układu (energię wewnętrzną) można zmienić, wykonując nad nim pracę lub przekazując energię w postaci ciepła.
- 4. Analizowanie jakościowo związku między temperaturą a średnią energią kinetyczną (ruchu chaotycznego) cząsteczek.
- 5. Opisywanie zjawiska przewodnictwa cieplnego; rozróżnianie materiałów o różnym przewodnictwie; opisywanie roli izolacji cieplnej.
- 6. Opisywanie ruchu gazów i cieczy w zjawisku konwekcji.
- 7. Rozróżnianie i nazywanie zmiany stanów skupienia (zjawiska topnienia, krzepnięcia, parowania, skraplania, sublimacji i resublimacji); analizowanie zjawiska topnienia i wrzenia jako procesów, w których dostarczenie energii w postaci ciepła nie powoduje zmiany temperatury.
- 8. Doświadczalnie:
  a) demonstrowanie zjawiska topnienia, wrzenia, skraplania.
  b) badanie zjawiska przewodnictwa cieplnego i określanie, który z badanych materiałów jest lepszym przewodnikiem ciepła.
  c) demonstrowanie zjawisk, w których dostarczenie ciepła lub wykonanie pracy powoduje wzrost temperatury ciała.
+ V. Właściwości materii.
- 1. Posługiwanie się pojęciami masy i gęstości oraz ich jednostkami; analizowanie różnic gęstości substancji w różnych stanach skupienia wynikających z budowy mikroskopowej ciał stałych, cieczy i gazów.
- 2. Stosowanie do obliczeń związku gęstości z masą i objętością.
- 3. Posługiwanie się pojęciem siły parcia oraz pojęciem ciśnienia w cieczach i gazach wraz z jego jednostką; stosowanie do obliczeń związku między siłą parcia a ciśnieniem.
- 4. Posługiwanie się pojęciem ciśnienia atmosferycznego.
- 5. Posługiwanie się prawem Pascala, zgodnie z którym zwiększenie ciśnienia zewnętrznego powoduje jednakowy przyrost ciśnienia w całej objętości cieczy lub gazu.
- 6. Stosowanie do obliczeń związku między ciśnieniem hydrostatycznym a wysokością słupa cieczy i jej gęstością.
- 7. Analizowanie sił działających na ciała zanurzone w cieczach lub gazach, posługując się pojęciem siły wyporu i prawem Archimedesa; analiza warunku pływania ciał.
- 8. (Wymaganie fakultatywne.) Znajomość przykładów manifestowania się sił oddziaływania międzycząsteczkowego w różnych sytuacjach, w tym napięcia powierzchniowego i formowania się kropel.
- 9. Doświadczalnie:
  a) wyznaczanie gęstości substancji, z jakiej wykonany jest przedmiot o kształcie regularnym za pomocą wagi i przymiaru lub o nieregularnym kształcie za pomocą wagi, cieczy i cylindra miarowego.
  b) demonstracja istnienie ciśnienia atmosferycznego.
  c) (wymaganie fakultatywne) demonstracja zjawiska konwekcji i napięcia powierzchniowego.
  d) demonstracja prawa Pascala oraz zależności ciśnienia hydrostatycznego od wysokości słupa cieczy.
  e) demonstracja prawa Archimedesa, wyznaczanie wartości siły wyporu.
+ VI. Elektryczność.
- 1. Opis sposobów elektryzowania ciał przez potarcie i dotyk; wskazywanie, że zjawiska te polegają na przemieszczaniu elektronów.
- 2. Opis jakościowy oddziaływania ładunków jednoimiennych i różnoimiennych.
- 3. Rozróżnianie przewodników od izolatorów oraz wskazywanie ich przykładów.
- 4. Opis przemieszczenia ładunków w przewodnikach pod wpływem oddziaływania ze strony ładunku zewnętrznego (indukcja elektrostatyczna).
- 5. Analiza działania elektroskopu na podstawie opisu jego budowy.
- 6. Posługiwanie się pojęciem ładunku elektrycznego jako wielokrotności ładunku elementarnego; stosowanie jednostki ładunku.
- 7. Opis przepływu prądu w obwodach jako ruchu elektronów swobodnych albo jonów w przewodnikach.
- 8. Posługiwanie się pojęciem natężenia prądu wraz z jego jednostką; stosowanie do obliczeń związku między natężeniem prądu a ładunkiem i czasem jego przepływu przez przekrój poprzeczny przewodnika.
- 9. Posługiwanie się pojęciem napięcia elektrycznego jako wielkości określającej ilość energii potrzebnej do przeniesienia jednostkowego ładunku w obwodzie; stosowanie jednostki napięcia.
- 10. Posługiwanie się pojęciem pracy i mocy prądu elektrycznego wraz z ich jednostkami; stosowanie do obliczeń związku między tymi wielkościami.
- 11. Wyróżnianie form energii, na jakie jest zamieniana energia elektryczna; wskazywanie źródeł energii elektrycznej i odbiorników.
- 12. Posługiwanie się pojęciem oporu elektrycznego jako własnością przewodnika; stosowanie do obliczeń związku między napięciem a natężeniem prądu i oporem; posługiwanie się jednostką oporu.
- 13. Rysowanie schematów obwodów elektrycznych składających się z jednego źródła energii, jednego odbiornika, mierników i wyłączników; posługiwanie się symbolami graficznymi tych elementów.
- 14. (Wymaganie fakultatywne.) Opis roli izolacji i bezpieczników przeciążeniowych w domowej sieci elektrycznej oraz warunków bezpiecznego korzystania z energii elektrycznej.
- 15. Doświadczalnie:
  a) demonstracja zjawiska elektryzowania przez potarcie lub dotyk, posługiwanie się elektroskopem.
  b) demonstracja wzajemnego oddziaływania ciał naelektryzowanych.
  c) badanie (np. za pomocą źródła napięcia oraz żarówki lub amperomierza), czy dana substancja jest przewodnikiem, czy izolatorem.
  d) łączenie według podanego schematu obwodu elektrycznego składającego się ze źródła (akumulatora, zasilacza), odbiornika (żarówki, brzęczyka, silnika, diody, grzejnika, opornika), wyłączników, woltomierzy, amperomierzy; odczytywanie wskazania mierników.
  e) wyznaczanie oporu przewodnika przez pomiary napięcia na jego końcach oraz natężenia prądu przez niego płynącego.
+ VII. Magnetyzm.
- 1. Nazywanie biegunów magnesów stałych i opis oddziaływanie między nimi.
- 2. Opis zachowania się igły magnetycznej w obecności magnesu oraz zasady działania kompasu; posługiwanie się pojęciem biegunów magnetycznych Ziemi.
- 3. Opis na przykładzie żelaza oddziaływania magnesów na materiały magnetyczne i wymienienie przykładów wykorzystania tego oddziaływania.
- 4. Opis zachowania się igły magnetycznej w otoczeniu prostoliniowego przewodnika z prądem.
- 5. (Wymaganie fakultatywne.) Opis budowy i działania elektromagnesu; opis wzajemnego oddziaływania elektromagnesów i magnesów; wymienienie przykładów zastosowania elektromagnesów.
- 6. (Wymaganie fakultatywne.) Wskazanie oddziaływania magnetycznego jako podstawy działania silników elektrycznych.
- 7. Doświadczalnie:
  a) demonstracja zachowania się igły magnetycznej w obecności magnesu.
  b) demonstracja zjawiska oddziaływania przewodnika z prądem na igłę magnetyczną.
+ VIII. Ruch drgający i fale.
- 1. Opis ruchu okresowego wahadła; posługiwanie się pojęciem położenia równowagi, amplitudy, okresu i częstotliwości do opisu ruchu okresowego wraz z ich jednostkami.
- 2. Wyznaczanie amplitudy i okresu drgań na podstawie przedstawionego wykresu zależności położenia od czasu.
- 3. Opis rozchodzenia się fali mechanicznej jako procesu przekazywania energii bez przenoszenia materii.
- 4. Posługiwanie się pojęciem amplitudy, okresu, częstotliwości, długości fali i prędkości rozchodzenia się fali do opisu fal oraz stosowanie do obliczeń związków między tymi wielkościami wraz z ich jednostkami.
- 5. Opis mechanizmu powstawania i rozchodzenia się fal dźwiękowych w powietrzu; podanie przykładów źródeł dźwięku.
- 6. Opis jakościowy związku między wysokością dźwięku a częstotliwością fali oraz związku między natężeniem dźwięku (głośnością) a energią fali i amplitudą fali.
- 7. (Wymaganie fakultatywne.) Rozróżnianie dźwięków słyszalnych, ultradźwięków i infradźwięków; wymienienie przykładów ich źródeł i zastosowań.
- 8. Doświadczalnie:
  a) wyznaczenie okresu i częstotliwości w ruchu okresowym.
  b) demonstracja dźwięków o różnych częstotliwościach z wykorzystaniem drgającego przedmiotu lub instrumentu muzycznego.
+ IX. Optyka.
- 1. Ilustrowanie prostoliniowego rozchodzenia się światła w ośrodku jednorodnym; wyjaśnienie powstawania cienia i półcienia.
- 2. Opis zjawiska odbicia od powierzchni płaskiej i od powierzchni sferycznej.
- 3. Opis zjawiska rozproszenia światła przy odbiciu od powierzchni chropowatej.
- 4. Analiza biegu promieni wychodzących z punktu w różnych kierunkach, a następnie odbitych od zwierciadła płaskiego i od zwierciadeł sferycznych; opis skupiania promieni w zwierciadle wklęsłym.
- 5. Konstruowanie biegu promieni ilustrujących powstawanie obrazów pozornych wytwarzanych przez zwierciadło płaskie.
- 6. Opis jakościowy zjawiska załamania światła na granicy dwóch ośrodków różniących się prędkością rozchodzenia się światła; wskazywanie kierunku załamania.
- 7. Opis biegu promieni równoległych do osi optycznej przechodzących przez soczewkę skupiającą i rozpraszającą, posługując się pojęciem ogniska.
- 8. (Wymaganie fakultatywne.) Posługiwanie się pojęciem krótkowzroczności i dalekowzroczności oraz opis roli soczewek w korygowaniu tych wad wzroku.
- 9. Opis światła białego jako mieszaniny barw; omówienie jakościowo rozszczepienia światła w pryzmacie;
- 10. Opisywanie światła lasera jako jednobarwnego i ilustrowanie tego brakiem rozszczepienia w pryzmacie;
- 11. (Wymaganie fakultatywne.) Wymienienie rodzajów fal elektromagnetycznych: radiowe, mikrofale, promieniowanie podczerwone, światło widzialne, promieniowanie nadfioletowe, rentgenowskie i gamma; wskazanie przykładów ich zastosowania.
- 12. Doświadczalnie:
  a) demonstracja zjawiska prostoliniowego rozchodzenia się światła, zjawiska załamania światła na granicy ośrodków, powstawania obrazów za pomocą zwierciadeł płaskich i soczewek.
  b) demonstracja rozszczepienia światła w pryzmacie.

Szkoła podstawowa