Fizyka
❚ Korepetycje dla uczniów szkół średnich.
❚ Dojazd do ucznia na terenie Krakowa (+Kryspinów+Liszki+Jeziorzany).
Cena: 100zł / 1h lub 150zł / 2h.
❚ W razie potrzeby możliwość korepetycji przez internet, podczas których korzystam z tabletu graficznego i tablicy online, na której możemy równocześnie pisać.
Cena: 60zł / h.
+ Zakres rozszerzony
+ I. Wymagania przekrojowe.
- 1. Znajomość jednostek wielkości fizycznych, wyrażanie ich poprzez jednostki podstawowe; przeliczanie wielokrotności i podwielokrotności.
- 2. Posługiwanie się materiałami pomocniczymi, w tym tablicami fizycznymi i chemicznymi oraz kartą wybranych wzorów i stałych fizykochemicznych.
- 3. Prowadzenie obliczeń szacunkowych i poddawanie analizie otrzymanego wyniku.
- 4. Przeprowadzanie obliczeń liczbowych, posługując się kalkulatorem.
- 5. Rozróżnianie wielkości wektorowych i skalarnych, wykonywanie graficznie działań na wektorach (dodawanie, odejmowanie, mnożenie przez liczbę, rozkładanie na składowe).
- 6. Tworzenie tekstów, tabel, diagramów lub wykresów, rysunków schematycznych lub blokowych dla zilustrowania zjawisk bądź problemu; właściwe skalowanie, oznaczanie i dobieranie zakresów osi.
- 7. Wyodrębnianie z tekstów, tabel, diagramów lub wykresów, rysunków schematycznych lub blokowych informacji kluczowych dla opisywanego zjawiska bądź problemu; przedstawianie tych informacji w różnych postaciach.
- 8. Rozpoznawanie zależności rosnącej bądź malejącej na podstawie danych z tabeli lub na podstawie wykresu; rozpoznwanie proporcjonalności prostej na podstawie wykresu.
- 9. Dopasowywanie prostej do danych przedstawionych w postaci wykresu; interpretowanie nachylenia tej prostej i punktów przecięcia z osiami.
- 10. Przeprowadzanie wybranych obserwacji, pomiarów i doświadczeń na podstawie ich opisów; planowanie i modyfikowanie ich przebiegu; formułowanie hipotezy i prezentowanie kroków niezbędnych do jej weryfikacji.
- 11. Opisywanie przebiegu doświadczenia lub pokazu; wyróżnianie kluczowych kroków i sposobu postępowania oraz wskazanie roli użytych przyrządów i uwzględnienie ich rozdzielczość.
- 12. Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa podczas wykonywania obserwacji, pomiarów i doświadczeń.
- 13. Wyznaczanie średniej z kilku pomiarów jako końcowy wynik pomiaru powtarzanego.
- 14. Posługiwanie się pojęciem niepewności pomiaru wielkości prostych; zapisywanie wyniku pomiaru wraz z jego jednostką oraz z uwzględnieniem informacji o niepewności; uwzględnienie niepewności przy sporządzaniu wykresów.
- 15. Przeprowadzanie obliczeń i zapisywanie wyniku zaokrąglonego do zadanej liczby cyfr znaczących.
- 16. (Wymaganie fakultatywne.) Przedstawienie wybranych informacji z historii odkryć kluczowych dla rozwoju fizyki.
- 17. Przedstawianie własnymi słowami głównych tez tekstu popularnonaukowego z dziedziny fizyki lub astronomii.
- 18. Wyodrębnianie zjawiska z kontekstu, nazywanie go oraz wskazywanie czynników istotnych i nieistotnych dla jego przebiegu.
- 19. Tworzenie modeli fizycznych lub matematycznych wybranych zjawisk i opisywanie ich założeń; ilustrowanie praw i zależności fizycznych z wykorzystaniem tych założeń.
+ II. Mechanika.
- 1. Opis ruchu względem różnych układów odniesienia.
- 2. Rozróżnianie pojęć: położenie, tor i droga.
- 3. Opis ruchów postępowych, posługując się wielkościami wektorowymi: przemieszczeniem, prędkością i przyspieszeniem wraz z ich jednostkami.
- 4. Opis ruchów prostoliniowych jednostajnych i jednostajnie zmiennych, posługując się zależnościami położenia, wartości prędkości i przyspieszenia oraz drogi od czasu.
- 5. Sporządzanie i interpretacja wykresów zależności parametrów ruchu od czasu.
- 6. Wyznaczanie położenia, wartości prędkości, wartości przyspieszenia i drogi w ruchu jednostajnym i jednostajnie zmiennym na podstawie danych zawartych w postaci tabel i wykresów.
- 7. Opis ruchów złożonych jako sumy ruchów prostych; analiza rzutu poziomego jako przykładu ruchu dwuwymiarowego.
- 8. Opis ruchu jednostajnego po okręgu, posługując się pojęciami: okresu, częstotliwości, prędkości liniowej oraz przemieszczenia kątowego, prędkości kątowej i przyspieszenia dośrodkowego wraz z ich jednostkami.
- 9. Stosowanie do obliczeń związków między promieniem okręgu, prędkością kątową, prędkością liniową oraz przyspieszeniem dośrodkowym.
- 10. Identyfikacja siły wypadkowej działającej na ciało w ruchu jednostajnym po okręgu jako siły dośrodkowej.
- 11. Opis ruchu niejednostajnego po okręgu.
- 12. Wyznaczanie graficznie siły wypadkowej dla sił działających w dowolnych kierunkach na płaszczyźnie.
- 13. Stosowanie zasad dynamiki do opisu zachowania się ciał.
- 14. Posługiwanie się pojęciem pędu i jego jednostką; interpretowanie II zasady dynamiki jako związku między zmianą pędu, siłą wypadkową i czasem działania tej siły wypadkowej.
- 15. Wykorzystywanie zasady zachowania pędu do opisu zachowania się izolowanego układu ciał.
- 16. Rozróżnianie i analiza zderzeń sprężystych i niesprężystych.
- 17. Opis oporów ruchu (opory ośrodka, tarcie statyczne, tarcie kinetyczne); rozróżnienie współczynników tarcia kinetycznego oraz tarcia statycznego; omówienie roli tarcia na wybranych przykładach.
- 18. Rozróżnianie układów inercjalnych i nieinercjalnych; omawianie różnic między opisem ruchu ciał w układach inercjalnych i nieinercjalnych; posługiwanie się pojęciem siły bezwładności.
- 19. Stosowanie zasady równoważności układów inercjalnych (zasada względności Galileusza).
- 20. Posługiwanie się pojęciami pracy mechanicznej, mocy, energii kinetycznej, energii potencjalnej wraz z ich jednostkami; wykorzystywanie do obliczeń równości między pracą siły wypadkowej i zmianą energii kinetycznej oraz zasadę zachowania energii mechanicznej.
- 21. Posługiwanie się pojęciem sprawności urządzeń mechanicznych.
- 22. Interpretacja pola pod wykresem zależności siły od drogi i pola pod wykresem zależności mocy od czasu jako wykonaną pracę.
- 23. Opis ruchu ciał na równi pochyłej.
- 24. Posługiwanie się pojęciem ciśnienia hydrostatycznego i stosowanie go do obliczeń; analiza równowagi cieczy w naczyniach połączonych.
- 25. Stosowanie do obliczeń prawa Archimedesa i objaśnienie warunków pływania ciał.
- 26. Doświadczalnie:
a) Demonstracja zachowania się ciał w układach poruszających się z przyspieszeniem.
b) Badanie zderzenia ciał oraz wyznaczanie masy lub prędkości jednego z ciał, korzystając z zasady zachowania pędu.
c) Jakościowe badanie związku między siłą dośrodkową a masą, prędkością liniową i promieniem w ruchu jednostajnym po okręgu.
d) Wyznaczanie współczynnika tarcia statycznego na podstawie analizy zachowania się ciała na równi.
+ III. Mechanika bryły sztywnej.
- 1. Wyznaczanie położenia środka masy układu ciał.
- 2. Stosowanie pojęcia bryły sztywnej; opis ruchu obrotowego bryły sztywnej wokół osi.
- 3. Stosowanie warunków statyki bryły sztywnej; posługiwanie się pojęciem momentu sił wraz z jednostką.
- 4. Stosowanie zasad dynamiki dla ruchu obrotowego; posługiwanie się pojęciami przyspieszenia kątowego oraz momentu bezwładności jako wielkości zależnej od rozkładu mas, wraz z ich jednostkami.
- 5. Obliczanie energii kinetycznej ruchu obrotowego bryły sztywnej dookoła nieruchomej osi przy zadanym momencie bezwładności względem tej osi; obliczanie energii ruchu bryły sztywnej jako sumy energii kinetycznej ruchu postępowego środka masy i ruchu obrotowego wokół osi przechodzącej przez środek masy.
- 6. Posługiwanie się pojęciem momentu pędu punktu materialnego i bryły; stosowanie do obliczeń związku między momentem pędu i prędkością kątową.
- 7. Stosowanie zasady zachowania momentu pędu.
- 8. Doświadczalnie:
a) Demonstracja zasady zachowania momentu pędu.
b) Badanie ruchu ciał o różnych momentach bezwładności.
+ IV. Grawitacja i elementy astronomii.
- 1. Posługiwanie się prawem powszechnego ciążenia do opisu oddziaływania grawitacyjnego; wskazanie siły grawitacji jako przyczyny spadania ciał.
- 2. Stosowanie do obliczeń związku między przyspieszeniem grawitacyjnym na powierzchni planety a jej masą i promieniem.
- 3. Analiza jakościowa wpływu siły grawitacji Słońca na niejednostajny ruch planet po orbitach eliptycznych i siły grawitacji planet na ruch ich księżyców.
- 4. Wskazanie siły grawitacji jako siły dośrodkowej w ruchu po orbicie kołowej, obliczanie wartości prędkości na orbicie kołowej o dowolnym promieniu; omówienie ruchu satelitów wokół Ziemi.
- 5. Interpretacja III prawa Keplera jako konsekwencji prawa powszechnego ciążenia; stosowanie do obliczeń III prawa Keplera dla orbit kołowych i eliptycznych.
- 6. Interpretacja II prawa Keplera jako konsekwencji zasady zachowania momentu pędu.
- 7. Obliczanie zmiany energii potencjalnej grawitacji i stosowanie zasady zachowania energii do ruchu pod wpływem siły grawitacji; posługiwanie się pojęciem drugiej prędkości kosmicznej (prędkość ucieczki).
- 8. Opis stanu nieważkości i stanu przeciążenia oraz podanie warunków i przykładów jego występowania.
- 9. Opis budowy Układu Słonecznego; wskaznie Słońce jako jednej z wielu gwiazd w galaktyce Drogi Mlecznej oraz Galaktyki jako jednej z wielu galaktyk we Wszechświecie; posługiwanie się pojęciami jednostki astronomicznej, roku świetlnego.
- 10. Opis Wielkiego Wybuchu jako początku znanego nam Wszechświata; znajomość przybliżonego wieku Wszechświata, opis rozszerzania się Wszechświata (ucieczka galaktyk); stosowanie do obliczeń prawa Hubble’a jako proporcjonalności prostej między odległością względną dalekich galaktyk a ich prędkością względną.
+ V. Drgania.
- 1. Opis proporcjonalności siły sprężystości do wydłużenia; posługiwanie się pojęciem współczynnika sprężystości i jego jednostką.
- 2. Analiza ruchu pod wpływem siły sprężystości; posługiwanie się pojęciem ruchu harmonicznego; podanie przykładów takich ruchów.
- 3. Opis ruchu harmonicznego, posługując się pojęciami wychylenia, amplitudy, częstości kołowej i przesunięcia fazowego; rozróżnianie drgań o fazach zgodnych lub przeciwnych.
- 4. Analiza zależności położenia, prędkości i przyspieszenia od czasu dla ciała w ruchu drgającym harmonicznym oraz interpretacja wykresów tych zależności.
- 5. Stosowanie do obliczeń zależności okresu małych drgań wahadła matematycznego i ciężarka na sprężynie od ich parametrów.
- 6. Obliczanie energii potencjalnej sprężystości i uwzględnienie jej w analizie przemian energii.
- 7. Omówienie zjawiska rezonansu mechanicznego na wybranych przykładach.
- Doświadczenia:
a) Demonstracja niezależności okresu małych drgań wahadła od amplitudy.
b) Badanie zależności okresu drgań od długości wahadła.
c) Badanie zależności okresu drgań ciężarka od jego masy i od współczynnika sprężystości sprężyny.
d) Demonstracja zjawiska rezonansu mechanicznego.
e) Wyznaczanie wartości przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła matematycznego.
+ VI. Termodynamika.
- 1. Opis zjawiska rozszerzalności cieplnej: liniowej ciał stałych oraz objętościowej gazów i cieczy.
- 2. Rozróżnianie przekazu energii w postaci ciepła między układami o różnych temperaturach i przekazu energii w formie pracy.
- 3. Posługiwanie się pojęciem energii wewnętrznej; analiza pierwszej zasady termodynamiki jako zasady zachowania energii.
- 4. Opis przykładów współistnienia substancji w różnych fazach w stanie równowagi termodynamicznej.
- 5. Wykorzystywanie pojęcia ciepła właściwego oraz ciepła przemiany fazowej w analizie bilansu cieplnego.
- 6. Opis skokowej zmiany energii wewnętrznej w przemianach fazowych.
- 7. Znajomość szczególnych własności wody i ich konsekwencji dla życia na Ziemi.
- 8. Stosowanie pierwszej zasady termodynamiki do analizy przemian gazowych; rozróżnianie następujących przemian gazów: izotermiczna, izobaryczna, izochoryczna i adiabatyczna.
- 9. Posługiwanie się założeniami teorii kinetyczno–molekularnej gazu doskonałego.
- 10. Opis związku między temperaturą w skali Kelvina a średnią energią ruchu cząsteczek i energią wewnętrzną gazu doskonałego.
- 11. Analiza wykresów przemian gazu doskonałego.
- 12. Stosowanie równania gazu doskonałego (równanie Clapeyrona) do wyznaczenia parametrów gazu.
- 13. Posługiwanie się pojęciem ciepła molowego gazu; interpretacja związku między ciepłem molowym przy stałym ciśnieniu a ciepłem molowym w stałej objętości dla gazu doskonałego.
- 14. Analiza przepływu energii w postaci ciepła i pracy mechanicznej w silnikach i pompach cieplnych.
- 15. Analiza przedstawionych cykli termodynamicznych, obliczanie sprawności silników cieplnych.
- 16. Interpretacja drugiej zasady termodynamiki, podanie przykładów zjawisk odwracalnych i nieodwracalnych.
- 17. Doświadczenia:
a) Demonstracja rozszerzalności cieplnej wybranych ciał stałych.
b) Badanie procesu wyrównywania temperatury ciał i posługiwanie się bilansem cieplnym.
c) Demonstracja stałości temperatury podczas przemiany fazowej.
+ VII. Elektrostatyka.
- 1. Posługiwanie się zasadą zachowania ładunku.
- 2. Obliczanie wartości siły wzajemnego oddziaływania ładunków, stosując prawo Coulomba.
- 3. Posługiwanie się wektorem natężenia pola elektrycznego wraz z jego jednostką; ilustracja graficzna pola elektrycznego za pomocą linii pola; interpretacja zagęszczenia linii pola jako miary natężenia pola; rozróżnianie pól centralnych i pól jednorodnych.
- 4. Analiza natężenia pola wytwarzanego przez układ ładunków punktowych i obliczanie jego wartość.
- 5. Opis pola na zewnątrz sferycznie symetrycznego układu ładunków.
- 6. Opis jakościowy rozkładu ładunków w przewodnikach, zerowe natężenie pola elektrycznego wewnątrz przewodnika (klatka Faradaya), duże natężenie pola wokół ostrzy na powierzchni przewodnika.
- 7. Analiza ruchu cząstek naładowanych w polu elektrycznym.
- 8. Analiza zmiany energii potencjalnej podczas ruchu ładunku w polu elektrycznym; posługiwanie się pojęciem napięcia między punktami w polu elektrycznym; posługiwanie się pojęciem potencjału pola i jego jednostką.
- 9. Obliczanie zmiany energii ładunku w polu centralnym i jednorodnym; stosowanie związku między napięciem i natężeniem pola w jednorodnym polu elektrycznym.
- 10. Opis kondensatora jako układu dwóch przeciwnie naładowanych przewodników, między którymi istnieje napięcie elektryczne, oraz jako urządzenia magazynującego energię; opis ilościowy pole elektrycznego wewnątrz kondensatora płaskiego.
- 11. (Wymaganie fakultatywne.) Opis polaryzacji dielektryków w polu elektrycznym zewnętrznym.
- 12. Doświadczenia:
a) Ilustracja pola elektrycznego oraz układu linii pola wokół przewodnika.
b) Demonstracja przekazu energii podczas rozładowania kondensatora (np. lampa błyskowa, przeskok iskry).
+ VIII. Prąd elektryczny.
- 1. Opis przewodnictwa w metalach, elektrolitach i gazach.
- 2. Posługiwanie się pojęciami natężenia prądu elektrycznego, napięcia elektrycznego; oporu elektrycznego oraz mocy wraz z ich jednostkami.
- 3. Analiza zależności oporu od wymiarów przewodnika, posługiwanie się pojęciem oporu właściwego materiału i jego jednostką.
- 4. Rozróżnianie metali i półprzewodników; omówienie zależności oporu od temperatury dla metali i półprzewodników.
- 5. Stosowanie do obliczeń proporcjonalności natężenia prądu stałego do napięcia dla przewodników (prawo Ohma).
- 6. Analiza charakterystyki prądowo–napięciowej elementów obwodu (zgodnej lub niezgodnej z prawem Ohma).
- 7. Posługiwanie się pojęciami oporu wewnętrznego i siły elektromotorycznej jako cechami źródła napięcia.
- 8. Stosowanie do obliczeń związku mocy wydzielonej na oporniku (ciepła Joule’a–Lenza) z natężeniem prądu i oporem oraz napięciem i oporem.
- 9. Wykorzystywanie danych znamionowych urządzeń elektrycznych do obliczeń.
- 10. Interpretacja I prawa Kirchhoffa jako przykładu zasady zachowania ładunku.
- 11. (Wymaganie fakultatywne.) Opis sieci domowej jako przykładu obwodu rozgałęzionego; wyjaśnienie funkcji bezpieczników różnicowych i przewodu uziemiającego.
- 12. Analiza dodawania i odejmowania napięć w obwodzie, z uwzględnieniem źródeł i odbiorników energii (II prawo Kirchhoffa).
- 13. Posługiwanie się pojęciem oporu zastępczego; obliczanie oporu zastępczego układu oporników połączonych szeregowo lub równolegle.
- 14. Opis funkcji diody półprzewodnikowej jako elementu przewodzącego w jednym kierunku; przedstawienie jej zastosowania w prostownikach oraz jako źródła światła.
- 15. Doświadczenia:
a) Demonstracja I prawa Kirchhoffa.
b) Badanie dodawania napięć w układzie ogniw połączonych szeregowo.
c) Demonstracja roli diody jako elementu składowego prostowników i źródła światła.
d) Badanie charakterystyki prądowo–napięciowej elementu, który nie spełnia prawa Ohma.
+ IX. Magnetyzm.
- 1. Posługiwanie się pojęciem pola magnetycznego; rysowanie linii pola magnetycznego w pobliżu magnesów stałych i przewodników z prądem (przewodnik prostoliniowy, zwojnica).
- 2. Posługiwanie się pojęciem wektora indukcji magnetycznej wraz z jego jednostką, analiza oddziaływania pola magnetycznego na przewodnik z prądem oraz na poruszającą się cząstkę naładowaną (siła elektrodynamiczna, siła Lorentza).
- 3. (Wymaganie fakultatywne.) Opis roli pola magnetycznego Ziemi jako osłony przed wiatrem słonecznym.
- 4. Analiza toru cząstki naładowanej w jednorodnym polu magnetycznym.
- 5. Rysowanie siły działającej na pętlę z przewodnika w jednorodnym polu magnetycznym; na podstawie tego rysunku omówienie zasady działania silnika elektrycznego.
- 6. Stosowanie do obliczeń związku wartości indukcji pola magnetycznego i natężenia prądu dla prostoliniowego przewodnika i długiej zwojnicy.
- 7. Analiza siły oddziaływania dwóch długich przewodników prostoliniowych.
- 8. Opis jakościowy podstawowych właściwości oraz zastosowania ferromagnetyków.
- 9. Obliczanie strumienia pola magnetycznego przez powierzchnię, stosowanie jednostki strumienia.
- 10. Opis zjawiska indukcji elektromagnetycznej; stosowanie reguły Lenza; opis przemiany energii podczas działania prądnicy.
- 11. Obliczanie siły elektromotorycznej indukcji jako szybkości zmiany strumienia.
- 12. Opis cech prądu przemiennego; posługiwanie się pojęciem napięcia i natężenia skutecznego; obliczanie napięcia i natężenia skutecznego dla przebiegu sinusoidalnego.
- 13. Opis zasady działania transformatora; przedstawienie uproszczonego modelu transformatora, w którym przekładnia napięciowa i przekładnia prądowa zależą tylko od liczby zwojów; opis zastosowania transformatorów.
- 14. Opis jakościowy współzależności zmian pola magnetycznego i elektrycznego oraz rozchodzenia się fal elektromagnetycznych.
- 15. Doświadczenia:
a) Ilustracja układu linii pola magnetycznego.
b) Demonstracja zjawiska indukcji elektromagnetycznej i jego związku ze względnym ruchem magnesu i zwojnicy oraz ze zmianą natężenia prądu w elektromagnesie.
+ X. Fale i optyka.
- 1. Analiza rozchodzenia się fal na powierzchni wody i dźwięku w powietrzu na podstawie obrazu powierzchni falowych.
- 2. Posługiwanie się pojęciem natężenia fali wraz z jej jednostką (\(\textrm{W}/\textrm{m}^2\)) oraz proporcjonalnością do kwadratu amplitudy.
- 3. Opis zależności natężenia i amplitudy fali kulistej od odległości od punktowego źródła.
- 4. Opis widma światła białego jako mieszaniny fal elektromagnetycznych o różnych częstotliwościach.
- 5. Opis światła laserowego jako skolimowanej wiązki światła monochromatycznego o zgodnej fazie.
- 6. Stosowanie prawa odbicia i prawa załamania fal na granicy dwóch ośrodków; posługiwanie się pojęciem współczynnika załamania ośrodka; obliczanie kąta granicznego.
- 7. Opis działanie światłowodu jako przykład wykorzystania zjawiska całkowitego wewnętrznego odbicia.
- 8. Opis jakościowy związku między dyfrakcją na szczelinie a szerokością szczeliny i długością fali.
- 9. Stosowanie zasady superpozycji fal; wyjaśnienie zjawiska interferencji fal; podanie warunków wzmocnienia oraz wygaszenia się fal.
- 10. (Wymaganie fakultatywne.) Analiza jakościowa zjawiska interferencji wiązek światła odbitych od dwóch powierzchni cienkiej warstwy.
- 11. Opis zależności przestrzennego obrazu interferencji od długości fali i odległości między źródłami.
- 12. Analiza efektu Dopplera dla fal w przypadku, gdy źródło lub obserwator poruszają się znacznie wolniej niż fala; podanie przykładów występowania tego efektu dla fal dźwiękowych i elektromagnetycznych.
- 13. Rozróżnianie fal poprzecznych i podłużnych; opis światła jako fali elektromagnetycznej poprzecznej; rozróżnianie światła spolaryzowanego i niespolaryzowanego; analiza polaryzacji światła po przejściu przez polaryzator, wynikającej z poprzecznego charakteru fali elektromagnetycznej.
- 14. Opis obrazu powstającego po przejściu światła przez siatkę dyfrakcyjną; stosowanie do obliczeń związku między kątem dyfrakcji, stałą siatki i długością fali.
- 15. Opis jakościowy zależności ogniskowej soczewki od jej krzywizny oraz współczynnika załamania; stosowanie do obliczeń pojęcia zdolności skupiającej wraz z jej jednostką.
- 16. Rysowanie konstrukcyjne obrazów wytworzonych przez soczewki; stosowanie do obliczeń równania soczewki.
- 17. (Wymaganie fakultatywne.) Opis przykładów zjawisk optycznych w przyrodzie.
- 18. Doświadczenia:
a) Obserwacja zmiany natężenia światła po przejściu przez dwa polaryzatory, których osie polaryzacji tworzą różne kąty.
b) Obserwacja zjawiska dyfrakcji fali na szczelinie.
c) Obserwacja zjawiska interferencji fal.
d) Demonstracja rozpraszania światła w ośrodku.
e) Wyznaczanie wartości współczynnika załamania światła z pomiaru kąta granicznego.
f) Badanie związku między ogniskową soczewki a położeniami przedmiotu i obrazu.
+ XI. Fizyka atomowa.
- 1. (Wymaganie fakultatywne.) Analiza na wybranych przykładach promieniowania termicznego ciał i jego zależności od temperatury.
- 2. Opis dualizmu korpuskularno–falowego światła; posługiwanie się pojęciem fotonu oraz obliczanie jego energii.
- 3. Rozróżnianie widm emisyjnych i absorpcyjnych gazów; interpretacja linii widmowych jako skutku przejść między poziomami energetycznymi w atomach z emisją lub absorpcją kwantu światła; rozróżnianie stanu podstawowego i stanów wzbudzonych atomu.
- 4. Analiza seryjnego układu linii widmowych na przykładzie widma atomu wodoru; obliczanie różnic energii między poziomami energetycznymi w atomie wodoru.
- 5. Posługiwanie się pojęciem pędu fotonu; stosowanie zasady zachowania energii i zasady zachowania pędu do opisu emisji i absorpcji przez swobodne atomy; opis odrzutu atomu emitującego kwant światła.
- 6. Opis zjawiska jonizacji i efektu fotoelektrycznego jako wywoływanych tylko przez promieniowanie o częstotliwości większej od granicznej.
- 7. Opis zjawiska dyfrakcji oraz interferencji elektronów i innych cząstek; obliczanie długości fali de Broglie’a poruszających się cząstek.
- 8. Doświadczenie: obserwacja widm atomowych za pomocą siatki dyfrakcyjnej.
+ XII. Elementy fizyki relatywistycznej i fizyka jądrowa.
- 1. Wskazanie niezależności prędkości światła w próżni od prędkości źródła i prędkości obserwatora.
- 2. Posługiwanie się związkiem między energią całkowitą, masą cząstki i jej prędkością; posługiwanie się pojęciem energii spoczynkowej.
- 3. Opis równoważności masy i energii spoczynkowej.
- 4. Wskazanie prędkości światła w próżni jako maksymalnej prędkości przekazu energii i informacji.
- 5. Posługiwanie się pojęciami: pierwiastek, jądro atomowe, izotop, proton, neutron, elektron; opis składu jądra atomowego na podstawie liczb masowej (A) i atomowej (Z).
- 6. Zapis reakcji jądrowych, stosując zasadę zachowania liczby nukleonów i zasadę zachowania ładunku.
- 7. Stosowanie zasady zachowania energii do opisu reakcji jądrowych; posługiwanie się pojęciem energii wiązania.
- 8. Obliczanie dla dowolnego izotopu energii spoczynkowej, deficytu masy i energii wiązania.
- 9. Znajomość właściwości promieniowania jądrowego; opis rozpadów alfa, beta (\(\beta^+\), \(\beta^-\)).
- 10. Posługiwanie się pojęciem jądra stabilnego i niestabilnego; opis powstawania promieniowania gamma.
- 11. Opis przypadkowego charakteru rozpadu jąder atomowych.
- 12. Opis rozpadu izotopu promieniotwórczego; posługiwanie się pojęciem czasu połowicznego rozpadu; obliczanie liczby jąder izotopu promieniotwórczego, które pozostają w próbce po dowolnym czasie; opis zasady datowania substancji na podstawie węgla \(^{14}\textrm{C}\).
- 13. Wskazanie wpływu promieniowania jonizującego na organizmy żywe.
- 14. (Wymaganie fakultatywne.) Wymienienie przykładów zastosowania zjawiska promieniotwórczości w technice i medycynie.
- 15. Opis reakcji rozszczepienia jądra uranu \(^{235}\textrm{U}\) zachodzącej w wyniku pochłonięcia neutronu; podanie warunków zajścia reakcji łańcuchowej.
- 16. (Wymaganie fakultatywne.) Opis zasady działania elektrowni jądrowej oraz wymienienie korzyści i niebezpieczeństw płynących z energetyki jądrowej.
- 17. Wskazanie reakcji termojądrowej przemiany wodoru w hel jako źródła energii gwiazd; analiza reakcji termojądrowej na podstawie podanego schematu reakcji.
- 18. (Wymaganie fakultatywne.) Opis elementów ewolucji gwiazd; omówienie supernowych i czarnych dziur.
- 19. (Wymaganie fakultatywne.) Opis kreacji lub anihilacji par cząstka–antycząstka; stosowanie zasady zachowania energii i pędu oraz zasady zachowania ładunku do analizy kreacji lub anihilacji pary elektron–pozyton.
axplusb.pl
